ارزشمندترین انفاق ها کدام است؟
همسو با گستره پیوند خویشاوندی از یک سو و ناتوانی انسان ها در رعایت آن با همه خویشاوندان از سوی دیگر، در آیات و روایات به رعایت ترتیب در پیوند خویشاوندی توجه شده است .
کوی محبت: مراتب خویشاوندی (اولویت در صله رحم) از دیدگاه قرآن و روایات برگرفته از کتاب "مفاتیح الحیاة" اثر آیت الله جوادی آملی در ذیل عنوان می شود:
با توجه به گستره پیوند خویشاوندی از یک سو و ناتوانی انسان ها در رعایت آن با همه خویشاوندان از سوی دیگر، در آیات و روایات به رعایت ترتیب در پیوند خویشاوندی توجه شده است (1). بر پایه روایات یاد شده مراتب صله رحم به شرح زیرند:
1. پدر و مادر و از این دو نیز مادر مقدم است؛
2. برادران و خواهران؛
3. دیگر اقوام نسبی (عشیره: عموها، عمه ها، عموزاده ها...)
4. بستگان سببی( دامادها). البته ازدواج زمینه لحوق سبب به نسب را فراهم می کند.
از رسول گرامی (ص ) روایت شده است پنج دانه خرما یا پنج گرده نان یا پنج دینار و درهمی که انسان به دست می آورد و می خواهد آن را مصرف کند با ارزش ترین انفاق ها آن است که به والدین خود انفاق کند. دوم بر خود و خانواده اش. سوم به نزدیکان تهیدستش. چهارم به همسایگان فقیر و پنجم در راه خدا که از نظر پاداش ممترین است.(2) یعنی تمام اقسام پنج گانه چون به دستور خدا و در راه او است ثواب دارند؛ ولی ثواب صدقه از ثواب آن چهار کار خیر کمتر است.
امام حسین (ع) می فرمایند: از رسول خدا (ص) شنیدم می فرمودند: (در رعایت حقوق خویشاوندی) از خانواده خود آغاز کن: نخست به مادرت، پدرت، خواهرت، برادرت. سپس با رعایت مراتب نزدیکان هر یک به تو نزدیک ترند.(3)
در روایت دیگر آمده است: ای علی! برای نیکی به والدین خود دو سال و برای پیوند خویشاوندی یک سال سفر کن...(4) موارد صله حم
تعبیرهای بیانگر موارد و مصادیق رحم در آیات و روایات عبارتند از: والدین، مادر، پدر، خانواده، فرزند، دختر، پسر، همسر، شوهر، برادر، خواهر، سایر ارحام نسبی، خویشاوندان سببی مانند پدرزن، مادر زن و داماد و ... است.
پی نوشت ها:
1. بقره، آیات 180 و 215
2. الکافی، ج 5، ص 65
3. الاختصاص، ص219
4. الفقیه، ج 4، ص 361