دندان عقل سکوت

دندانِ عقل سکوت 

dandaneaghlsokut

4 نعمتی که بهتر است هر روز صبح یاد کنیم

حضرت رسول خدا (صلی الله علیه وآله) فرمودند:

« هر که صبح کند و چهار نعمت خدا را یاد نکند می ترسم که نعمت خدا از او

زائل گردد » 

اَلحَمدُ للهِ الَّذِی عَرَّفَنِی نَفسَهُ وَلَم یَترُکنِی عُمیانَ القَلبِ
ستایش خدا را که خود را به من شناساند ومرا کوردل نگذاشت. 

اَلحَمدُ للهِ الَّذِی جَعَلَنِی مِن أُمَّةِ مُحَمَّدٍ صَلی اللهُ عَلَیهِ وَآلِه
ستایش خدا را که مرا از امت حضرت محمّد صلی الله علیه و آله قرار داد. 

اَلحَمدُ للهِ الُّذِی جَعَلَ رِزقِی فِی یَدَیهِ وَ لَم یَجعَل رِزقِی [وَ لَم یَجعَله] فِی أَیدِی النَّاسِ
ستایش خدا را که روزیم را در دست خودش قرار داد و آن را در دست مردم ننهاد.

اَلحَمدُ للهِ الَّذِی سَتَرَ ذُنُوبِی وَ عُیُوبِی [سَتَر ذَنبی] وَ لَم یَفضَحنِی بَینَ الخَلائِقِ
ستایش خدا را که گناهانم وعیوبم را پوشاند ومرا در میان مردم رسوا نکرد.

چشم زخم؛ واقعیت یا خرافه‌ای ساخته ذهن بشر؟!

چشم خوردن و چشم بد و چشم زدن و چشم شور مفاهیمی است که بار‌ها و بار‌ها در زندگی، آن‌ها را شنیده و با آن‌ها سرو کار داشته‌ایم.

اما اینکه این موضوع حقیقت دارد یا نه؟ همچنان مورد سوال است.
 
چشم خوردن و چشم بد و چشم زدن و چشم شور، واژه هایی است که بارها و بارها در زندگی آنها را شنیده و با آنها سرو کار داشته ایم.

اما اینکه این موضوع حقیقت دارد یا نه و اگر حقیقت دارد چه کسانی چشم بد دارند

و چه باید کرد و ... را با حجت الاسلام امیرعباس عبداللهی، کارشناس مسائل فرهنگی و فِرَق و ادیان در میان گذاشته ایم؛

متن زیر حاصل گفتگوی ما با این استاد حوزه و دانشگاه است:
 
آیا چشم بد وجود دارد یا این موضوع جزو خرافات به شمار می آید و حقیقتی ندارد؟
چشم زخم یا همان چشم بد واقعیتی است انکارناپذیر که در رابطه با آن آیات و روایاتی نیز وارد شده است.

اما گاه مشاهده می کنیم که این اتفاق ماورائی چنان دچار خرافات می شود که زندگی افراد را در برخورد با دیگران تحت تاثیر قرار می دهد

و منشا بسیاری از سخنان پوچ و باطل می شود که نظیر آن در جامعه کم نیست.

می توانید در این زمینه مثالی بزنید؟
به طور مثال شنیده می شود اگر زن بارداری به میت نگاه کند، فرزندی که از او به دنیا می آید چشمی شور خواهد داشت

یا افرادی که در اوقات صور فلکی خاصی به دنیا می آیند، چشمانی شور دارند

یا تخم مرغ می شکنند تا بفهمند چه کسی آنها یا فرزنداشان را چشم زده است و ... . اینها مباحث خرافه ای است که پایه و دلیل علمی ندارد.

اما به طور کلی چشم بد یا چشم زخم یا به اصطلاح عرف چشم شور( که البته واژه ای غلط است) واقعیت دارد و می تواند در زندگی افراد اثرگذار باشد.

چه کسانی دارای چشم بد هستند یا به اصطلاح عرف، چه کسانی چشمشان شور است؟
از نظر فیزیولوژی بدن این سخن ثابت نشده و به لحاظ جسمی و ظاهری هیچ فردی نیرویی ندارد که بتواند چشم بزند و خطر ایجاد کند.

اما از بُعد ماورایی بله. گاهی افراد تا حدی بدخواه می شوند که نمی توانند نسبت به پدیده های اطراف خود و نعمت ها و اتفاقات خوشایند اطرافیان خود با چشم خیرخواهانه نگاه کنند.

این افراد به حدی طلب بد و شر برای دیگران می کنند که ناخودآگاه این تاثیر اتفاق می افتد.

برای روشن شدن مطلب به مثالی اشاره می کنم؛ فردی که به قول عامیانه دائما آیه یاس می خواند،

واقعا بعد از مدتی می بینیم افسرده و ناامید شده و این اثر را در دیگران نیز ایجاد کرده و آنها را هم افسرده می کند.

کسی که چشم دیدن خیر و خوبی مردم را نداشته باشد، بر اثر مداومت بر این صفت رذیله، دارای انرژی می شود که می تواند تاثیر ناخوشایندی بر اطرافیان بگذارد.

چه کار کنیم که از چشم زخم و چشم بد در امان باشیم؟
زمانی که حضرت محمد (ص) کودکی خردسال بود، حلیمه دایه ایشان گردنبندی از مهره های خاص درست و کرد و می خواست به گردن آن حضرت (ص) بیاویزد.

پیامبر (ص) از او دلیل این کار را پرسیدند و حلیمه در پاسخ گفت که می خواهم هنگام بازی با کودکان دیگر از چشم بد در امان بمانی.

اینجا پیامبر (ص) با همان زبان کودکانه خود می فرمایند همان خدایی که مرا آفرید خود مرا از شر بدی ها محافظت می کند.

اما در زمان پس از بعثت، خداوند دو سوره ناس و فلق (معوذتین) را نازل می کند تا پیامبر (ص) از شر جادو و طلسم و چشم بد در امان بمانند.

این دو سوره در واقع خاصیتی دارند که افراد با به همراه داشتن آنها می توانند خود را از گزند بسیاری آسیب ها که در اثر بدخواهی دیگران است، مصون دارند.

صدقه نیز عامل مهمی در دور کردن بلاها و رفع چشم زخم است که می تواند در این زمینه تاثیر شگرفی داشته باشد.
 
منشا این آسیب ها را در کجا باید جست؟
یهود بر دعا و دعانویسی و رواج اختلاف علاقه خاصی دارد و در قرآن بر این اختلاف پراکنی آنها اشاره شده است.

در زمان حضرت سلیمان (ع) مشاهده می کنیم که سحر و جادو کردن برای اختلاف تا حدی گسترش می یابد که دو فرشته هاروت و ماروت از سوی خدا برای آموزش ابطال سحر نازل می شوند.

این بستن بخت دختران و ایجاد اختلاف میان زن و شوهر و ... که متاسفانه در جامعه ما کم دیده نمی شود، از یهود به ارث رسیده و در زندگی برخی از مسلمانان ریشه دوانده است. دین اسلام هیچ گاه توصیه به نوشتن دعا یا انجام اعمالی مشابه موارد ذکر شده (سحر و جادو، بخت بستن، اختلاف ایجاد کردن و ... ) نداشته و این عمل را مذموم شمرده است و تنها راه مقابله با آن را بیان کرده نه ایجاد آن را.

به عبارت دیگر می توان گفت که اسلام زهر را در این زمینه به مسلمانان نداده بلکه پادزهر را در اختیار آنها قرار داده است؟
بله دقیقا. اسلام با توصیه به همراه داشتن سوره ها و آیات خاص، یا دعاهایی که از ماثورات است و از اهل بیت (ع) نقل شده، تنها سعی در شکستن این پدیده ها و ضربه نخوردن از آنها کرده است. بنابراین به طور خلاصه می توان گفت اصل چشم زخم و چشم بد واقعیتی است که وجود دارد اما اسلام راه مبارزه با آن و دفع این ضرر را بیان کرده است و با اعمالی همچون صدقه و دعاهای وارد شده به ویژه دعاهایی که در کتاب مقدس مفاتیح الجنان وارد شده، می توان از آسیب های چشم زخم در امان ماند.

از فرمایشات حضرت علی (ع)

1. بزرگترین گناه ترس است.
2. بزرگترین تفریح کار است.
3. بزرگترین بلا نا امیدی است.
4. بزرگترین شجاعت صبر است.
5. بزرگترین استاد تجربه است.
6. بزرگترین اسرار مرگ است.
7. بزرگترین افتخار ایمان است.
8. بزرگترین سود فرزند نیک است.
9. بزرگترین هدیه گذشت است.
10. بزرگترین سرمایه اعتماد به نفس است.
11. آنچه بر قضا وقدر فایق آید صبر است.
12. آنچه آدمی را صیقل دهد کار است.
13. آنچه که کهنه اش بهتر است دوست است.
14. آنچه که از علم بهتر است تجربه است.
15. آنچه برای مرد ننگ است غصه است.
16. آنچه بیش از مرگ آدمی رامیکشد نومیدی است.
17. آنچه هرقدر دراز باشد کوتاه است عمر است.
18. آنچه که کمش زیاد است دشمن است.
19. آنچه که زیادش هم کم است ایمان وجوانمردی است

  10 مهارت که زندگی شما را زیرو رو میکند 

مهارت‌های زندگی قدرت سازگاری افراد را بالا می‌برد، شخص می‌توان مسئولیت‌های اجتماعی و شخصی زندگی را بهتر بپذیرد و توانمندی‌هایش را بروز دهدو از آسیب‌های ناشی از ناتوانی در حل مشکلات در امان بماند.

مهارت‌های زندگی مهارت‌هایی هستند که توانایی اجتماعی و روحی فرد را افزایش می‌دهند و موجب می‌شوند تا او بتواند به نحوی بهتر و موثر‌تر با مشکلات و دشواری‌های زندگی مواجه شود. هر قدر مهارت‌های زندگی فردی بالا‌تر باشد، او بهتر می‌تواند سلامت روان و رفتار خود را حفظ کند و به شیوه‌ای منطقی و کارآمد مشکلات پیش آمده را برطرف کند.

مهارت‌های زندگی قدرت سازگاری افراد را بالا می‌برد، شخص می‌توان مسئولیت‌های اجتماعی و شخصی زندگی را بهتر بپذیرد و توانمندی‌هایش را بروز دهدو از آسیب‌های ناشی از ناتوانی در حل مشکلات در امان بماند.
سازمان بهداشت جهانی مهارت‌های دهگانه‌ای را معرفی کرده است که هر کس باید این توانایی‌ها را برای داشتن زندگی فردی و اجتماعی موفق کسب کند:

1 - مهارت خودآگاهی

2 - مهارت همدلی

3 - مهارت روابط بین فردی

4 - مهارت ارتباط موثر

5 - مهارت مقابله با استرس

6 - مهارت مدیریت هیجان

7 - مهارت حل مسئله

8 - مهارتت تصمیم گیری

9 - مهارت تفکر خلاق

10 - مهارت تفکر نقادانه

 
1 - مهارت خودآگاهی
توانایی شناخت نقاط ضعف و قوت هر فرد است. اگر هر فرد بتواند تصویری واقع بینانه از خود کسب کند و نیاز‌ها و تمایلاتش را به خوبی بشناسد، می‌تواند با حقوق فردی، اجتماعی و مسئولیت‌های فردی و اجتماعی‌اش آشنا شود.

2 -مهارت همدلی
همدلی به این معنی است که فرد در هر شرایطی، چه خوب و چه بد، بتواند دیگران و مشکلاتشان را درک کند. به این ترتیب، دیگران را دوست دارد و دیگران نیز او را دوست دارند و به هم توجه می‌کنند که در نتیجه، روابط اجتماعی افراد با یکدیگر بهتر می‌شود.

3 - مهارت روابط بین فردی
این مهارت، مشارکت و اعتماد واقع بینانه و همکاری با دیگران را مشخص می‌کند و موجب می‌شود تا روابط دوستانه‌ای را با دیگران ایجاد کند و دوستی‌های ناسالم را خاتمه دهد تا کسی از چنین روابطی آسیب نبیند.

4 - مهارت ارتباط موثر
با کسب این مهارت، افراد می‌آموزند برای درک بهتر دیگران، به شیوه‌ای درست، به صحبت‌های آن‌ها گوش دهند. همچنین فرد بتواند نیاز‌ها و احساسات خودش را با دیگران در میان بگذارد تا هم نیازهای دیگران و هم نیازهای خودش برآورده شود و در نتیجه ارتباطی رضایتبخش شکل گیرد.

5 -مهارت مقابله با فشار عصبی
زندگی در دنیای مدرن با فشارهای روحی و روانی بسیاری همراه است. اگر این فشار‌ها بیش از حد به طول بینجامد بر زندگی افراد تاثیر منفی می‌گذارد و زمینه ساز بروز مشکلات جدی می‌شود. با آموختن این مهارت افراد هیجان‌های مثبت و منفی را در خود و دیگران می‌شناسند و سعی می‌کنند واکنشی نشان دهند که این عوامل مشکلی برای آن‌ها ایجاد نکنند.

6 -مهارت مدیریت هیجان
هر انسانی که در زندگی خود با هیجانات گوناگونی از جمله غم، خشم، ترس، خوشحالی، لذت و موارد دیگر مواجه است که همه این هیجانات بر زندگی او تاثیر می‌گذارد. شناخت و مهار این هیجانات،‌‌ همان مدیریت هیجان است. برای کسب این مهارت فرد به طور کامل باید بتواند احساسات و هیجانات دیگران را نیز درک و به نوعی این هیجانات را مهار کند.

7 - مهارت حل مسئله
زندگی سرشار از مسائل ساده و پچیده است. با کسب این مهارت بهتر می‌توانیم مشکلات و مسائلی را که هر روز در زندگی برایمان رخ می‌دهند، از سر راه زندگیمان برداریم.

8 - مهارت تصمیم گیری
برای برداشتن هر قدمی در زندگی باید تصمیم گیری کنیم، مسیر زندگی انسان را تصمیم گیری کنیم، مسیر زندگی انسان را تصمیم گیری‌های او مشخص می‌کند. با آموختن این مهارت اهداف خود را واقع بینانه تعیین و از میان راه حل‌های موجود بهترین را انتخاب می‌کنیم و مسئولیت عواقب آن را نیز به عهده می‌گیریم.

9 - مهارت تفکر خلاق
تفکر یکی از مهم‌ترین مهارت‌های زندگی است. مهارت تفکر خلاق،‌‌ همان قدرت کشف، نوآوری و خلق ایده‌ای جدید است تا در موارد گوناگون بتوانیم راهی جدید و موثر بیابیم. با آموختن تفکر خلاق، هنگام مواجهه با مشکلات و دشواری‌ها احساسات منفی را به احساسات مثبت تبدیل می‌کنیم.
هنگامی که تفکر خلاق را می‌آموزیم دیگر مشکلات زندگی مزاحم ما نیستند، بلکه هر کدام فرصتی هستند تا راه حل‌های جدید بیابیم و مشکلات را به گونه‌ای حل کنیم که کسی تاکنون این کار را نکرده باشد.

10 - مهارت تفکر نقادانه
مهارت تفکر نقادانه موجب می‌شود هر چیزی را به سادگی قبول یا رد نکنیم و پیش از آن، موضوع مورد نظر را به خوبی مورد بررسی قرار دهیم و پس از آن، در مورد رد یا پذیرش آن تصمیم گیری کنیم. با آموختن تفکر نقادانه فریب دیگران را نمی‌خوریم و به عاقبت امور به خوبی فکر می‌کنیم و دقیق و درست تصمیم می‌گیریم و ارتباطات درستی برقرار می‌کنیم.

ارزشمندترین انفاق ها کدام است؟ 

همسو با گستره پیوند خویشاوندی از یک سو و ناتوانی انسان ها در رعایت آن با همه خویشاوندان از سوی دیگر، در آیات و روایات به رعایت ترتیب در پیوند خویشاوندی توجه شده است  .
 
کوی محبت: مراتب خویشاوندی (اولویت در صله رحم) از دیدگاه قرآن و روایات برگرفته از کتاب "مفاتیح الحیاة" اثر آیت الله جوادی آملی در ذیل عنوان می شود:
با توجه به گستره پیوند خویشاوندی از یک سو و ناتوانی انسان ها در رعایت آن با همه خویشاوندان از سوی دیگر، در آیات و روایات به رعایت ترتیب در پیوند خویشاوندی توجه شده است (1). بر پایه روایات یاد شده مراتب صله رحم به شرح زیرند:

1. پدر و مادر و از این دو نیز مادر مقدم است؛
2. برادران و خواهران؛
3. دیگر اقوام نسبی (عشیره: عموها، عمه ها، عموزاده ها...)
4. بستگان سببی( دامادها). البته ازدواج زمینه لحوق سبب به نسب را فراهم می کند.
از رسول گرامی (ص ) روایت شده است پنج دانه خرما یا پنج گرده نان یا پنج دینار و درهمی که انسان به دست می آورد و می خواهد آن را مصرف کند با ارزش ترین انفاق ها آن است که به والدین خود انفاق کند. دوم بر خود و خانواده اش. سوم به نزدیکان تهیدستش. چهارم به همسایگان فقیر و پنجم در راه خدا که از نظر پاداش ممترین است.(2) یعنی تمام اقسام پنج گانه چون به دستور خدا و در راه او است ثواب دارند؛ ولی ثواب صدقه از ثواب آن چهار کار خیر کمتر است.
امام حسین (ع) می فرمایند: از رسول خدا (ص) شنیدم می فرمودند: (در رعایت حقوق خویشاوندی) از خانواده خود آغاز کن: نخست به مادرت، پدرت، خواهرت، برادرت. سپس با رعایت مراتب نزدیکان هر یک به تو نزدیک ترند.(3)
در روایت دیگر آمده است: ای علی! برای نیکی به والدین خود دو سال و برای پیوند خویشاوندی یک سال سفر کن...(4) موارد صله حم
تعبیرهای بیانگر موارد و مصادیق رحم در آیات و روایات عبارتند از: والدین، مادر، پدر، خانواده، فرزند، دختر، پسر، همسر، شوهر، برادر، خواهر، سایر ارحام نسبی، خویشاوندان سببی مانند پدرزن، مادر زن و داماد و ... است.

پی نوشت ها:
1. بقره، آیات 180 و 215
2. الکافی، ج 5، ص 65
3. الاختصاص، ص219
4. الفقیه، ج 4، ص 361